Căn bệnh thường xuất hiện vào mùa hè dễ gây biến chứng viêm màng não nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng

Bệnh Lyme thực sự không đơn giản như bạn vẫn nghĩ, đặc biệt là biến chứng của căn bệnh này có những diễn biến khó lường. Chúng ta từng biết đến những trường hợp mắc bệnh Lyme và hậu quả để lại khôn lường hơn rất nhiều.

Cậu bé Adam (6 tuổi, ở Inverness, Scotland) từng bị viêm màng não sau khi bị một con ve bị bệnh Lyme cắn. Sarah Jackson (29 tuổi, Anh) từng phải nằm bệt giường và đeo kính râm trong nhà sau chuyến đi chơi ở Úc và mắc phải bệnh lyme do côn trùng bọ ve từ động vật truyền sang.

Trong đoạn trích từ cuốn sách mới của mình, cuốn Hướng dẫn mọi thứ về bệnh Lyme, TS Rafal Tokarz (Nhà nghiên cứu liên kết tại Trung tâm truyền nhiễm và miễn dịch tại Đại học Columbia) đã có những giải thích rõ ràng trong cuộc tranh luận về "bệnh Lyme mãn tính".

Trong số các khía cạnh bí ẩn và rắc rối nhất của bệnh Lyme là một số triệu chứng của bệnh này có thể tiếp tục ngay cả sau khi điều trị. Điều tuyệt vời nhất là việc chẩn đoán bệnh Lyme và theo dõi điều trị bằng thuốc kháng sinh sẽ giúp triệu chứng của bệnh giảm xuống. Tuy nhiên, điều này không áp dụng cho tất cả những người mắc bệnh Lyme. Một số bệnh nhân mắc bệnh Lyme tiếp tục có các triệu chứng dai dẳng và phải mất vài năm điều trị.

Tình trạng này được gọi là hội chứng bệnh Lyme sau điều trị khiến nhiều bác sĩ bối rối trong nhiều năm. Tại sao một số bệnh nhân phát triển biến chứng bệnh Lyme sau điều trị, trong khi nhiều người khác lại không? Thật đáng tiếc là đến hiện nay chưa có câu trả lời rõ ràng cho vấn đề này. Việc thiếu hiểu biết về tình trạng này, cùng với việc thiếu các lựa chọn điều trị, đã dẫn đến những niềm tin thay thế cho câu hỏi về bệnh Lyme thực sự là gì.

Trong những năm qua, niềm tin này đã thúc đẩy một số lượng lớn các tranh cãi liên quan đến căn bệnh này. Tranh chấp chính nằm trong sự tồn tại của một tình trạng gọi là "bệnh Lyme mãn tính" và nó thực sự liên quan đến bệnh Lyme như thế nào.

Hội chứng bệnh Lyme sau điều trị

Trong phần lớn các trường hợp, nếu bạn nhận được chẩn đoán bệnh Lyme và bắt đầu điều trị trong giai đoạn đầu của bệnh, các triệu chứng của bạn sẽ biến mất trong vòng vài tuần mà không có biến chứng lâu dài. Thật không may, một chẩn đoán nhanh chóng và điều trị kháng sinh không đảm bảo sẽ khiến tình trạng bệnh ngay lập tức quay trở lại. Trong một số trường hợp hiếm gặp, bạn có thể tiếp tục có các triệu chứng ngay cả sau khi bạn hoàn thành điều trị kháng sinh.

Hội chứng hay biến chứng của bệnh Lyme ở mỗi người có thể khác nhau, nhưng thường bao gồm mệt mỏi, đau khớp và đau cơ, mất khả năng tập trung, thậm chí là trầm cảm. Nếu bạn tiếp tục có những triệu chứng này sau khi bạn đã hoàn thành điều trị kháng sinh, và chúng tồn tại trong ít nhất 6 tháng, bạn dễ rơi vào tình trạng "hội chứng bệnh Lyme sau điều trị" (viết tắt là PTLDS). Trong một số trường hợp, tình trạng này tái diễn liên tục trong vòng 10 năm.

Hội chứng bệnh Lyme sau điều trị (PTLDS ) có diễn biến như thế nào?

PTLDS là một rối loạn phức tạp và khó hiểu. Theo chuyên gia, ước tính có khoảng 10-20% bệnh nhân mắc bệnh Lyme có thể phát triển PTLDS, mặc dù một số người cho rằng những con số này quá thấp. Ở một số cộng đồng, đặc biệt là những nơi mà bệnh Lyme không được chẩn đoán nhanh, PTLDS có thể ảnh hưởng đến 50% bệnh nhân mắc bệnh Lyme. Bởi vì nhiều nghiên cứu nhìn vào PTLDS thấy một loạt các triệu chứng như vậy, rất khó để xác định được tình trạng này xảy ra thường xuyên như thế nào.

Nguyên nhân gây nên PTLDS

Câu trả lời ngắn gọn là không ai biết. Nếu hội chứng này do B. burgdorferi gây ra (vi khuẩn gây bệnh Lyme), việc tìm ra vi khuẩn trong khi người đó có triệu chứng PTLDS sẽ là bằng chứng về sự tham gia của nó.

Tuy nhiên, các bác sĩ và nhà khoa học đã không thể làm được điều này với PTLDS. Bởi vì PTLDS, theo định nghĩa, sau điều trị, B. burgdorferi đã được loại bỏ và vi khuẩn sẽ không có trong hệ thống của bạn. Trong thực tế, nếu bạn bị nhiễm trùng liên tục với B. burgdorferi, bạn không thể được chẩn đoán với PTLDS. Trong thời gian PTLDS, bất kỳ thiệt hại nào có thể xảy ra, một nhiễm trùng hoạt động với B. burgdorferi sống không được cho là nguyên nhân.

Yếu tố nguy cơ lớn nhất có vẻ là chậm trễ trong việc chẩn đoán mắc bệnh Lyme, có nghĩa là bắt đầu điều trị kháng sinh sau này. Ngoài ra còn có một liên kết đến mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng khi bạn được chẩn đoán lần đầu tiên. Bệnh nhân có triệu chứng tồi tệ hơn trong giai đoạn đầu của điều trị dường như có nhiều nguy cơ phát triển PTLDS hơn.

Các triệu chứng của PTLDS

PTLDS có một loạt các triệu chứng, từ những triệu chứng nhỏ sẽ không ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bạn đến những vấn đề nghiêm trọng có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Triệu chứng chính, xuất hiện ở gần như mọi bệnh nhân là mệt mỏi. Trong một số trường hợp có thể khiến bệnh nhân bị mất ngủ và thậm chí không thể làm bất cứ điều gì. Sự mệt mỏi thường kèm theo đau cơ và nhức đầu, với khoảng 1/4 số người bị đau được đánh giá ở mức nghiêm trọng.

Hơn một nửa số bệnh nhân PTLDS bị đau khớp hoặc cứng khớp. Nó thường cảm thấy trong một khớp đặc biệt, chẳng hạn như đầu gối, nhưng có thể xảy ra trong bất kỳ khớp trong cơ thể của bạn. Điều này trở nên dữ dội hơn ở những người tiến triển tất cả các cách để viêm khớp Lyme trước khi họ được điều trị.

Một số triệu chứng khác bao gồm đau nhức khắp cơ thể, đau cổ, cảm giác ngứa ran và mất cảm giác ở cánh tay, chân, tay và mặt. Ngoài ra còn có một loạt các vấn đề về tinh thần đi kèm với PTLDS, chẳng hạn như những thay đổi trong hành vi bình thường, thay đổi tâm trạng và trải nghiệm "brain fog" (sương mù não bộ) ảnh hưởng đến quá trình suy nghĩ và không có khả năng tập trung.

Cuộc tranh cãi về bệnh Lyme mạn tính

Trung tâm của cuộc tranh luận là 2 ý kiến khác nhau về những gì liên quan đến bệnh Lyme. Một bên là đa số các nhà khoa học và bác sĩ, kể cả một tổ chức của hơn 9.000 bác sĩ bệnh truyền nhiễm được gọi là Hiệp hội Bệnh truyền nhiễm Mỹ (IDSA).

Dựa trên tất cả các bằng chứng lâm sàng sẵn có, IDSA đã công bố các hướng dẫn về cách điều trị bệnh nhân bị bệnh Lyme. Đối với nhóm này, bệnh Lyme được định nghĩa là nhiễm B. burgdorferi có thể được chữa khỏi bằng liệu pháp kháng sinh thích hợp, mặc dù chấp nhận rằng một số người có thể phát triển PTLDS trong một khoảng thời gian không xác định.

Bên còn lại là một nhóm bao gồm chủ yếu là các nhóm bênh vực bệnh nhân, dẫn đầu bởi Hiệp hội Lyme và Bệnh liên quan quốc tế (ILADS), một số bệnh nhân và một nhóm nhỏ các bác sĩ. Phía này đã áp dụng thuật ngữ "bệnh Lyme mãn tính" như là một lời giải thích cho một số triệu chứng liên quan đến đau nhức, mệt mỏi liên tục và các mức độ khác nhau của các vấn đề về nhận thức thần kinh.

Tuy nhiên, cộng đồng khoa học không đồng ý với nhiều tuyên bố được đề xuất bởi nhóm bệnh Lyme mãn tính, chủ yếu là do nhiều lý thuyết thiếu bằng chứng khoa học.

Nguồn: Gia đình Việt Nam