Chuyện tình như tiểu thuyết của Bộ trưởng Nguyễn Cơ Thạch và tiểu thư xinh đẹp

Ký ức tình yêu

Còn nhớ, có lần tôi đến một biệt thự hai tầng nhỏ nép mình dưới những tán cây cổ thụ. Một phố cũ đẹp yên tĩnh ở Hà Nội. Bà Phúc, vợ cố Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Cơ Thạch, đưa tôi vào phòng khách của hai nhà ngoại giao.

Trước khi đến thăm bà, tôi hình dung một phòng khách sang trọng với những đồ đạc, nội thất cầu kỳ đắt tiền. Tôi bất ngờ khi được vào một phòng khách giản dị ấm cúng nhưng rất đẹp. Trang trí nổi bật nhất là hai bức tranh sơn dầu vẽ chân dung ông Thạch, bà Phúc của một họa sĩ nghiệp dư. Bức chân dung thật sống động vẽ họ vào tuổi 50, cái tuổi đang chín của các nhà hoạt động chính trị. B

ộ trưởng Nguyễn Cơ Thạch nhìn tôi cười mỉm với cái nheo mắt hóm hỉnh rất đặc trưng. Nhìn bề ngoài, bà Phúc đẹp đằm thắm, phúc hậu. Sắc đẹp dịu dàng, điển hình của phụ nữ Á Đông cùng với vẻ thông minh sắc sảo của nhà ngoại giao làm bức chân dung hấp dẫn lạ thường. Chúng tôi bắt đầu gợi chuyện về tình yêu của hai ông bà.

Bộ trưởng Nguyễn Cơ Thạch và vợ, bà Phan Thị Phúc thời trẻ.

Bà Phúc lúng túng: “Chuyện vợ chồng chúng mình cũng như các bạn khác thôi”.

Nụ cười thật đẹp của người phụ nữ một thời là hoa khôi Hà Nội. Bà mơ màng nhắc lại chuyện ngày xưa: “Hồi ấy, mình mới 15 tuổi. Tuy mình sinh ra trong một gia đình quan lại giàu có nhưng sớm được giác ngộ cách mạng nhờ ông chú ruột Phan Tử Nghĩa. Mình làm liên lạc cho chú và tham gia các hoạt động của Mặt trận Việt Minh. Chú Phan Tử Nghĩa là Bí thư Đảng Xã hội đầu tiên do Bác Hồ cử. Đảng Xã hội được thành lập để tập hợp trí thức chống Pháp.

Lúc bấy giờ anh Trường Chinh, anh Mười Hương thường đến nhà chú mình họp. Bố mình là cháu nội của cụ Phan Đình Phùng. Mẹ mình mất khi bà mới 21 tuổi, sau khi sinh em mình. Lúc ấy mình mới 4 tuổi. Mình sống với gia đình bên nội ở Thái Hà ấp ở Hà Nội. Mình gặp anh Thạch lần đầu tiên trong cuộc họp ở nhà chú mình.

Hồi ấy, anh Thạch làm Bí thư cho anh Võ Nguyên Giáp, Bộ trưởng bộ Nội vụ. Mình 18 tuổi, là bí thư phụ nữ cứu quốc Hoàng Diệu khu Hoàn Kiếm. Lúc bấy giờ cũng có nhiều người đến đặt vấn đề với mình. Nhưng mình nghĩ rằng chỉ lấy chồng cách mạng thì mới tiếp tục hoạt động cách mạng được.

Nếu lấy ông bác sĩ, ông kỹ sư nào thì cũng chỉ trở thành bà nội trợ chăm sóc con cái thôi. Nên mình không nhận lời ai. Bố mình lại quan niệm con gái nhà khá giả, có của hồi môn phải gả cho người môn đăng hộ đối. Anh Võ Nguyên Giáp thuyết phục bố mình cũng không được. Cuối cùng, cũng có thể nói là nhờ thằng Tây. Đầu năm 1947, gia đình mình sơ tán về thị xã Sơn Tây.

Pháp chiếm Hà Nội và đánh ra các vùng lân cận. Nhiều gia đình có con gái lớn lo sợ. Mọi người khuyên cha mình: “Con gái lớn như vậy nên gả chồng cho nó đi, không nhỡ xảy ra chuyện gì lại ân hận”. Thế là bố mình đành phải đồng ý cho bọn mình tổ chức lễ cưới. Hồi ấy, cán bộ tìm hiểu nhau rất đơn giản, lễ cưới chỉ cần tổ chức một bữa liên hoan và tổ chức tuyên bố. Nhưng gia đình mình lại muốn tổ chức lễ cưới theo truyền thống có ăn hỏi trầu cau.

Gia đình anh Thạch ở Nam Định nên anh ấy phải nhờ bác Tôn Đức Thắng làm đại diện nhà trai và ký giấy đăng ký kết hôn thay mặt nhà trai. Lễ cưới của bọn mình được tổ chức năm 1947 rất vui ở Ủy ban Kháng chiến hành chính Sơn Tây. Có cả chị Bích Hà, vợ anh Võ Nguyên Giáp và anh Khuất Duy Tiến dự. Mọi người ăn kẹo, uống nước, hát những bài ca cách mạng.

Cưới buổi sáng thì buổi chiều chú rể và họ nhà trai lên đường làm nhiệm vụ ngay. Bố mình lắc đầu: “Không hiểu đám cưới kiểu gì mà nhanh thế. Vợ chồng chưa ở với nhau ngày nào đã chia tay”. Mười ngày sau anh Thạch mới về đón mình lên Việt Bắc. Tuần trăng mật của chúng mình là ban ngày tránh máy bay, ban đêm luồn rừng, lội suối.

 Tôi hỏi: “Trong thời gian yêu nhau, bà cảm thấy hạnh phúc nhất khi nào?”. Bà Phúc trả lời: “Hạnh phúc nhất là hồi mới lấy nhau.

Bọn mình có một kỷ niệm khó quên ở thị xã Sơn Tây. Hồi ấy mình làm Bí thư phụ nữ thị xã Sơn Tây. Một buổi tối, anh bạn Quốc Hùng đưa anh Thạch lên gặp mình bằng xe máy. Chẳng may xe ngã xuống hố tăng xê được đào trong các làng chiến đấu. Trời tối, xăng đổ ra ướt quần, Quốc Hùng tưởng gãy chân chảy máu nên lên xe đi về. Chiếu đèn mới biết là xăng chứ không phải máu. Anh Thạch phải mượn xe đạp đi tiếp. Nhưng đến thị xã, mình lại đi xuống cơ sở, không gặp. Anh Thạch buồn rầu đi về, vừa đi xe vừa chiếu đèn pin.

Mình từ cơ sở quay về thị xã cũng bằng xe đạp nhưng soi đường bằng nén hương. Mình bị đèn pin của anh ấy soi vào mặt, tức lắm nghĩ: “Ai dở hơi mà chiếu đèn thẳng vào mặt người ta”. Chợt nghe tiếng gọi: “Phúc đấy à?”. Hai đứa gặp nhau mừng quá. Anh ấy ôm chầm lấy mình và hôn. Mình đỏ mặt giằng ra ngay, sợ ai đi qua đường nhìn thấy mặc dù trời tối”.

Xa xa tiếng vó ngựa lại hy vọng...

Trong dòng ký ức nồng đượm ấy, bà Phúc nhớ lại rằng, năm 1947, bà vào quân đội. Cơ quan ông bà cách nhau mấy chục cây số. Khi có mang bà về Vĩnh Yên sinh con. Ông Thạch làm chánh văn phòng Quân ủy trung ương thuộc Bộ Tổng tham mưu, đóng ở Tuyên Quang. Suốt thời gian chiến tranh chống Pháp, ông bà sống xa nhau. Mỗi tối, nghe xa xa tiếng vó ngựa bà lại hy vọng ông về, nhưng nhiều khi lại là tiếng vó ngựa của chồng các cô bạn cùng sống.

Khi có mang con gái đầu Lan Phương, bà Phúc thèm chua và thèm cơm nguội. Cuộc sống của cán bộ trong kháng chiến rất kham khổ. Ông Thạch về thăm bà, qua chợ Chu chỉ đủ tiền mua một cái bánh dày giò cho vợ. Họ gặp nhau một đêm rồi lại chia tay. Khi bà sinh con đầu lòng, Bác Hồ gửi cho một quả cam và chai mật ong. Ông Thạch đi ngựa từ Tuyên Quang về Vĩnh Yên, Lập Thạch chỉ để mang chai mật ong và quả cam về cho vợ con. Cam vắt nước cho con, mẹ chỉ ăn bã. Năm 1950, bà Phúc được cử đi học dược sĩ trung cấp. Bà mang con gái về gửi bà nội. Bà địu Lan Phương đi bộ hàng tháng trời từ Việt Bắc về Thanh Hóa.

Trong kháng chiến chống Pháp, hai vợ chồng bà Phúc ít khi được gần nhau. Chỉ khi hòa bình lập lại, bà Phúc sang Ấn Độ với tư cách là phu nhân của Tổng lãnh sự Việt Nam, ông bà mới có được thời gian dài sống bên nhau. Và cái lần đầu tiên ra nước ngoài ấy là một câu chuyện thú vị, khi ông Tổng lãnh sự Việt Nam chưa biết cầm dao nĩa như thế nào cho đúng lễ nghi... Một chặng đường khó nhọc để trở thành nhà ngoại giao lịch lãm...

(Còn tiếp)

Theo Hôn nhân&Pháp luật