Kinh hoàng: Phát hiện Depakine gây dị tật thai nhi vẫn... kê đơn cho mẹ bầu

Đã phát hiện ra Depakine gây dị tật thai nhi từ... nửa thế kỷ trước

Trang nhất hai nhật báo Les Echos và La Croix, lần lượt chạy tít lớn : "Depakine: một vụ tai tiếng sức khỏe công đang được vạch ra" và "Depakine, công tác giám sát y tế bị cáo buộc". Theo tiết lộ của tuần báo châm biếm, bộ Y tế Pháp có lẽ đã nhận được kết quả một nghiên cứu từ tháng 7/2016, nhưng đã "che giấu kỹ lưỡng thông tin với các gia đình".

Nghiên cứu này do Cơ quan Bảo hiểm Sức khỏe và Cơ quan An toàn Dược phẩm (ANSM) thực hiện. Theo tiết lộ của Le Canard Enchainé, nghiên cứu đưa ra một kết luận đáng quan ngại: 10.000 phụ nữ mang thai trong giai đoạn 2007-2014 đã được kê thuốc Depakine.

Trong vòng ba thập niên 1960, 1970 và 1980, giới y khoa đã bắt đầu nhận thấy hiện tượng dị tật thai nhi ở những bà mẹ có dùng thuốc Depakine. Nhất là vào những năm 1980, các bác sĩ ghi nhận chất sodium valproate làm tăng rủi ro dị tật ở trẻ sơ sinh. 

Loại thuốc này đã đưa vào thị trường từ năm 1967, có chứa chất sodium valproate, dùng để chữa chứng động kinh, một dạng bệnh thần kinh ảnh hưởng khoảng 500.000 người tại Pháp. Lúc đầu, loại thuốc này được giới chuyên khoa thần kinh đón nhận nhiệt tình, cho rằng "thuốc này có hiệu quả và dường như hợp với người bệnh hơn so với các loại thuốc chống động kinh khác", theo như giải thích của bác sĩ Elisabeth Elefant, thuộc bệnh viện Trousseau tại Paris.

Tuy nhiên, theo hai nhật báo, trong vòng ba thập niên 1960, 1970 và 1980, giới y khoa đã bắt đầu nhận thấy hiện tượng dị tật thai nhi ở những bà mẹ có dùng thuốc Depakine. Nhất là vào những năm 1980, các bác sĩ ghi nhận chất sodium valproate làm tăng rủi ro dị tật ở trẻ sơ sinh. "Nhưng phải đợi mãi đến những năm 2000, người ta mới thấy là loại thuốc này còn có thể kéo theo các chứng rối loạn thần kinh hành vi", như giải thích của bà Elefant.

Ngày nay, rủi ro này đã được đo lường một cách cụ thể. Theo nghiên cứu, chất sodium valproate có thể gây ra chứng dị tật thai nhi trong số 10% sản phụ nếu dùng trong quá trình mang thai. Và có đến từ 30%-40% trẻ sinh ra có triệu chứng chậm đi, chậm nói, rối loạn trí nhớ và khả năng nhận thức.

Nghiên cứu của các cơ quan chức năng y tế còn chỉ rõ những đứa trẻ này có rủi ro mắc chứng tự kỷ cao (gấp 5 lần so với bình thường). Còn theo Tổng cục thanh tra các vấn đề xã hội – Igas, người ta ước tính trong giai đoạn 2006-2014, có khoảng từ 425-450 trường hợp trẻ sơ sinh chết non hay phải sống với những dị tật bẩm sinh, do bị phơi nhiễm chất sodium valproate ngay từ trong bụng mẹ.

La Croix cho rằng tiết lộ của Le Canard Enchainé đang đặt ra một câu hỏi lớn : Tại sao ngần ấy bác sĩ đã không thông báo cho bệnh nhân của họ biết về những tác dụng phụ của thuốc chống động kinh, những rủi ro mà họ đã biết được từ những năm 1980 ?

Một chuỗi tai tiếng y tế

Đây không phải là vụ bê bối duy nhất về sức khỏe công tại Pháp. Trong vòng 7 năm, nước Pháp biết đến 4 vụ. Riêng trong năm nay, đây là vụ thứ hai liên tiếp. Nhật báo kinh tế Les Echos nhân vụ việc này điểm lại các đợt bê bối trước đây.

Năm 2009 xảy ra vụ Mediator, một loại thuốc giảm cân. Vụ việc nổ ra nhờ vào lời báo động của bác sĩ chuyên về bệnh viêm phổi, cô Irene Frachon, công tác tại một bệnh viện ở Brest. Loại thuốc này do hãng dược Servier bào chế, chuyên trị chứng tiểu đường hay còn được dùng để giảm cân.

Depakine vẫn được bán và kê đơn ở Việt Nam.

Loại thuốc này bị cho là nguyên nhân gây ra cái chết của hơn 2.000 người, do các độc tính của thuốc gây hại cho các van tim. Tai tiếng nổ ra, Cơ quan giám sát về sức khỏe và Cơ quan An toàn Thuốc men mới đưa ra ánh sáng những xung đột lợi ích giữa các hãng dược và các cơ quan chức năng.

Bốn năm sau, năm 2013, nổ ra vụ PIP, một loại gel silicon rẻ gấp 7 lần được dùng để tạo ngực giả. Loại ngực giả dùng chất PIP này có thể bị rạn nứt và rất nguy hiểm cho người dùng. Ông Jean-Claude Mas, người đã đưa ra thị trường loại ngực giả trên đã bị kết án 4 năm tù giam vì tội dối trá bệnh nhân. Tuy nhiên, hàng chục ngàn mẫu đã được bán ra thị trường trên toàn thế giới. Theo các cơ quan chức năng, khoảng 18.000 phụ nữ đã phải cho rút túi ngực giả này.

Và mới đây nhất là vụ Biotrial, xảy ra ngày 17/01/2016. Vụ thử thuốc lâm sàng biến thành bi kịch. Anh Guillaume Molinet, 49 tuổi đã qua đời sau nhiều ngày hôn mê sâu. Anh đã tham gia vào việc thử nghiệm thuốc lâm sàng do hãng dược Biotrial sản xuất tại bệnh viện ở Rennes. Tổng cục thanh tra các vấn đề xã hội cáo buộc Biotrial đã tiếp tục thử thuốc ở bốn bệnh nhân tình nguyện khác bất chấp một trường hợp đã rơi vào hôn mê sâu và chậm trễ trong việc báo lên các cơ quan chức năng.

Hiện nay, Depakine vẫn được bày bán ở Việt Nam. Ở bất kỳ hiệu thuốc nào hay trên các trang mạng về thuốc, người ta cũng dễ dàng mua Depakine mà không cần đơn của bác sĩ. Một số nhà thuốc cho biết, nếu Bộ Y tế yêu cầu thu hồi loaị thuốc này, họ sẽ làm ngay. "Tuy nhiên, hiện nay, Bộ Y tế chưa có công văn nào về việc này nên chúng tôi vẫn bán", một người bán thuốc cho biết.

Điều gì sẽ xảy ra nếu người uống chúng là bà mẹ đang mang thai? Ai sẽ chịu trách nhiệm về những thai nhi bị dị tật do uống Depakine ở Việt Nam?

PV/ Theo Gia đình Việt Nam