Bác sĩ kể chuyện 'bé gái 18 tháng tuổi đã dậy thì'

Bác sĩ Huỳnh Thoại Loan, trưởng khoa Thận - Nội Tiết, Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TP HCM) cho biết dù chuyện đã xảy ra 8 năm nhưng bà vẫn còn nhớ như in trường hợp dậy thì siêu nhỏ nhà ở Tiền Giang mà chính bà đã và đang điều trị.

Bác sĩ Loan chi sẻ thông tin về những ca dậy thì siêu sớm. Ảnh: Thiên Chương

Theo hồ sơ bệnh án, khi bé 16 tháng tuổi thì âm đạo đã bắt đầu có huyết trắng, gia đình phát hiện nên đưa đi khám thì được các bác sĩ ở quê nghĩ khả năng kém vệ sinh. 2 tháng sau, tình trạng huyết trắng vẫn còn nhưng lần này bé có xuất huyết nên đưa đến bác sĩ khám nhưng vẫn không xác định được bệnh. "Thậm chí người lớn còn nghi bé bị xâm hại tình dục".

Tình trạng kéo dài nhiều tháng liền, song do mẹ bé thấy con xuất huyết gần như đúng chu kỳ, nghi ngờ con bị dậy thì, chị đưa bé đến Bệnh viện Từ Dũ khám, sau đó được hướng dẫn đến Bệnh viện Nhi Đồng 1. "Lần đầu tôi gặp bé, chỉ mới khám qua đã thấy vú của bé to bất thường, riêng chỗ kín xuất huyết như người lớn có kinh. Các kết quả thăm khám sau đó xác định bé đã bị dậy sớm không rõ nguyên nhân", bác sĩ Loan kể.

Một trường hợp dậy thì sớm khác cũng gây ấn tượng cho nữ bác sĩ là một bé trai 3 tuổi được mẹ đưa con đến với chất giọng già như đàn ông trưởng thành. "Lúc đó tôi đi thang máy cùng, trong thang máy không có đàn ông nhưng tôi nghe ai đó nói giọng đàn ông ồm ồm. Vội quá tôi bước ra khỏi thang mà không nhìn. Đến lúc sau thì thấy người mẹ đưa cậu bé đến gặp".

Theo bác sĩ Loan, cu cậu có thân hình bé xíu nhưng giọng nói chuẩn nhi đàn ông trưởng thành. Thấy người lạ, bé không dám nói chuyện. Sau khi chẩn đoán, các bác sĩ xác định nguyên nhân do khối u ở vùng hạ đồi. "Trong 7 năm thực hiện khám dậy thì sớm, chúng tôi ghi nhân số ca cứ tăng dần. Nếu những năm đầu chỉ vài ca thì hiện đã có 120 xác định đúng là dậy thì sớm đang điều trị tại khoa. Rất nhiều bé chưa đến 5 tuổi mà mọi thứ đã gần như hoàn chỉnh giống người lớn", bà Loan nói.

Giải thích hiện tượng trên, vị trưởng khoa Thận - Nội tiết, cho biết, hiện tượng dậy thì của con người do ba cơ quan gồm vùng hạ đồi (trên não), tuyến yên và tuyến sinh dục. Ở người bình thường, trục này khởi động đúng thời điểm, còn người dậy thì sớm thì trục này khởi đúng sớm hơn.

Tuổi dậy thì phụ thuộc vào chuẩn dân, tiền sử gia đình (thường con sẽ giống cha mẹ). Ngoài ra còn có các yếu tố liên quan như tăng dinh dưỡng; trẻ được phủ xung quanh hình ảnh, yếu tố gợi ý về giới tính.

Dậy thì sớm theo định nghĩa khi nữ dưới 8 tuổi và nam dưới 9 tuổi. Các khảo sát do người nhà phát hiện 100% bé bị vú to hơn, 25% có kinh; với trẻ nam thường dương vật to, chuyển giọng. Về mặt y khoa, bác sĩ tính thể tích tinh hoàn, đánh giá nội tiết tố, tuổi xương (chiều cao). Chiều cao có hai giai đoạn phát triển vượt bậc gồm lúc 5-6 tháng và tiền dậy thì (từ 15-20cm). Các bé dậy thì sớm dễ có khả năng bị thấp do xương phát triển sớm thì cũng sẽ sớm đóng lại quá trình dài thêm ra.

Nguyên nhân dậy thì sớm ở nữ khó xác định, khoảng 90% không có nguyên nhân. Ở bé trai khoảng 40% có nguyên nhân thường do khối u lành tính nằm ở vùng hạ đồi, u sẽ kích trục dậy thì phát triển sớm. Tình trạng này khiến bé không thể xoay sở được trong chuyện có kinh nguyệt, bé cũng dễ gặp các nguy cơ xâm hại, tâm lý trẻ dễ dẫn đến khép mình vì cơ thể khác thường, về mặt sinh hoạt cá nhân các bé cũng khó khăn hơn.

Để điều trị, các bác sĩ khuyên nên tìm cách làm giảm, làm biến mất các đặc tính sinh dục thứ phát do nội tiết tố sinh ra. Khi thấy bé phát triển bất thường thì nên đến cơ sở y tế có chuyên khoa nhi; giữ cho con dinh dưỡng ở mức chuẩn, hạn chế tăng cân, chăm cho trẻ mập là sai lầm. Tránh cho tiếp xúc các hình ảnh, gợi ý từ hình ảnh, hành vi có thể tác động đến các bé. Cần bình tĩnh khi thấy con có dấu hiệu trưởng thành bất thường. Tại TP HCM, Bệnh viện Nhi Đồng 1 và Nhi Đồng 2 có tiếp nhận điều trị.

Trong trường hợp xác định có khối u thì có thể phẫu thuật, hoặc nếu không tìm được nguyên nhân thì có thể tiêm thuốc ức chế nội tiết mỗi tháng một lần kéo dài đến thời điểm chuẩn của dậy thì. Việc điều trị càng sớm càng tốt. 

Nguồn: Gia đình Việt Nam