Hoại tử ruột, tử vong do uống thuốc tránh thai không theo chỉ định

Để tránh có con ngoài ý muốn, nhiều chị em đã chọn biện pháp uống thuốc ngừa thai hàng ngày. Tuy nhiên, hầu hết các chị đều tự “bổ” thuốc cho mình, mà không biết không phải ai cũng được phép dùng loại thuốc ức chế hormon này, bởi đã có những trường hợp bị hoại tử ruột, nhồi máu cơ tim, tử vong do uống thuốc không đúng chỉ định.

Ảnh mang tính minh họa: Internet

Dùng thuốc ngừa thai trị mụn, nám da

Trên các diễn đàn dành cho phụ nữ, chỉ cần hỏi: “Em muốn ngừa thai nhưng không biết dùng thuốc nào?” thì người hỏi sẽ nhanh chóng nhận được rất nhiều chỉ dẫn: người khuyên nên uống thuốc M. vì giá rẻ, người chỉ dẫn uống D.35 vì có công dụng kép: vừa ngừa thai, vừa trị mụn, đẹp da… và ai cũng lấy chính bản thân để chứng minh nên nhiều chị tin răm rắp, yên tâm ra hiệu thuốc mua về uống. Một chị có nick Saobang than thở trên trang WTT: “Các mẹ ơi, mình dùng D.35 có vẻ không hợp hay sao (đang dùng vỉ thứ hai) vì mặt bị nổi mụn nhiều hơn (vỡ mộng hoàn toàn vì cứ tưởng sẽ được như mẹ Tita nói là có mặt tiền sáng sủa) và bị chóng mặt, nhức đầu, buồn nôn như nghén nên cũng lo lo. Các mẹ cho mình xin kinh nghiệm với”.

Vậy là thêm nhiều bác sĩ (BS) “guốc gồ” góp lời khuyên: “Bạn mới dùng nên bị rối loạn nội tiết gây nôn, váng đầu, uống vài vỉ sẽ quen thôi”, hay “bạn đổi sang thuốc ngừa thai R. đi, mình trước cũng bị y như bạn, sau đổi qua thuốc R. thì uống vô tư, không bị gì cả”. Thậm chí, có người còn khẳng định: “Chị uống chục năm rồi có bị gì đâu”. Góp ý xôm tụ như thế nhưng tuyệt chẳng thấy ai khuyên “khổ chủ” nên đến BS chuyên khoa để được tư vấn dùng thuốc cho phù hợp.

Dù là loại thuốc được chính nhà sản xuất cảnh báo có nhiều tác dụng phụ nhưng cách dùng thuốc ngừa thai phổ biến hiện nay vẫn là truyền miệng, xem trên mạng và mua ở tiệm thuốc Tây. Cứ ra bất kỳ hiệu thuốc Tây nào, hỏi thuốc ngừa thai là người bán giới thiệu cả chục loại, người mua chỉ cần cân nhắc… giá tiền, vì có loại chỉ vài chục nghìn đồng/vỉ nhưng có loại đến cả trăm nghìn đồng. Tại hiệu thuốc C. trên đường Nguyễn Đình Chiểu, Q.3, TP.HCM, khi chúng tôi hỏi mua thuốc ngừa thai để trị mụn, người bán giới thiệu ngay: “Thuốc D.35 này trị mụn rất hay, chỉ uống ba vỉ, thêm mỗi ngày một viên vitamin E là da sạch mụn, mịn màng luôn”.

Hỏi tác dụng phụ của thuốc, cô nhân viên trẻ nói “trớt quớt”: “Cứ uống đúng theo hướng dẫn sử dụng là OK”, không hề nói đến việc phải có BS chỉ định mới được dùng thuốc. Thực tế đã có những trường hợp bị tai biến, thậm chí tử vong vì dùng thuốc ngừa thai không theo hướng dẫn của BS. Mới đây, chị Huỳnh Anh X., 32 tuổi, ở xã Khánh An, huyện U Minh, tỉnh Cà Mau có triệu chứng đau đầu, sau đó chuyển nặng và được đưa vào BV C. ở TP.HCM trong tình trạng hôn mê, xuất huyết não, nguyên nhân được chẩn đoán là có liên quan đến thuốc ngừa thai. Do chị X. hôn mê sâu, tiên lượng khó qua khỏi nên gia đình xin về và chỉ vài ngày sau là chị qua đời, bỏ lại ba đứa con thơ. Tương tự, chị H., 40 tuổi, ở Q.Bình Tân, đột nhiên bị đau dữ dội ở vùng rốn và bụng trái, đưa vào BV NTP cấp cứu và được BS xác định là bị tắc mạch máu ruột do dùng thuốc ngừa thai.

Chống chỉ định

Theo BS CK2 Lê Thị Kiều Dung - Phòng khám Sản phụ khoa BV ĐH Y Dược TP.HCM, hiện có rất nhiều biện pháp tránh thai như thuốc uống hàng ngày, đặt vòng, cấy que, thuốc tiêm… mỗi phương pháp đều có ưu - nhược điểm riêng nên cần được lựa chọn thích hợp với từng đối tượng tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe, yếu tố tâm lý, hoàn cảnh kinh tế và cả trình độ học vấn… Thuốc ngừa thai hiện có thuốc viên ngừa thai phối hợp (estrogen + progestin) và progestin đơn thuần là thuốc uống hàng ngày, viên tránh thai khẩn cấp… Thuốc viên ngừa thai có hiệu quả cao và an toàn, nhưng cũng có một số tác dụng phụ đôi khi khá nghiêm trọng.

Các biến chứng nghiêm trọng có thể gặp là: thuyên tắc tĩnh mạch ở những người có sẵn bệnh tim mạch hoặc rối loạn đông máu; nhồi máu cơ tim ở phụ nữ hơn 35 tuổi có hút thuốc lá, cao huyết áp, đái tháo đường, béo phì, tăng lipid máu; ung thư tuyến cổ tử cung và u mô biểu tuyến của gan; vàng da, sỏi mật, viêm túi mật nếu dùng loại liều cao; nhìn mờ, giảm thị lực, huyết khối võng mạc, khô giác mạc khi sử dụng kính áp tròng.

Do những nguy cơ này nên người dùng phải cẩn trọng vì không phải ai cũng có thể dùng thuốc được, bởi thuốc chống chỉ định với những trường hợp sau: người bị viêm tắc tĩnh mạch, dãn tĩnh mạch, tiền sử tắc mạch; người bị bệnh mạch máu não, bệnh mạch vành, bệnh tim; rối loạn đông máu; bệnh basedow, u tuyến thượng thận; đái tháo đường, lupus đỏ, tăng cholesterol trong máu; bệnh gan, thận, mắt; đang bị ung thư vú; ung thư nội mạc tử cung hoặc những ung thư khác phụ thuộc estrogen; tiền căn vàng da ứ mật trong thai kỳ; u gan hoặc rối loạn chức năng gan; nhức đầu migraine nặng; hút thuốc lá…

Theo các chuyên gia, thuốc ngừa thai dạng uống tương đối an toàn, nhưng vẫn có các tác dụng phụ cần lưu ý như viêm gan, hoặc tạo các cục huyết khối trong lòng mạch máu làm tắc động mạch hoặc tĩnh mạch, có thể dẫn đến tử vong. Vì vậy, để sử dụng an toàn và hiệu quả phải đi khám sức khỏe để loại trừ những bệnh chống chỉ định và được BS tư vấn dùng thuốc đúng cách, phù hợp và sau mỗi sáu tháng nên đi kiểm tra sức khỏe một lần.

Lưu ý: đang uống thuốc ngừa thai, mà có những dấu hiệu sau thì các chị phải ngưng ngay thuốc:

- Đau bụng: có thể đó là những cơn đau do huyết khối vùng chậu hay trong gan hoặc bệnh lý túi mật, u gan.

- Đau ngực: cơn đau thắt ngực, có thể do nhồi máu cơ tim, huyết khối trong phổi, u vú.

- Nhức đầu: đau đầu theo kiểu migraine (đau như búa bổ và đau theo cơn), thêm các triệu chứng thần kinh: nhìn mờ, khó nói.

- Triệu chứng thị giác: nhìn mờ, nhìn đôi, giảm thị lực.

- Đau chân trầm trọng: viêm tắc tĩnh mạch chân.