Mẹ bầu cần làm gì để phòng virus Zika và phát hiện dị tật đầu nhỏ

Theo tin tức mới nhất được cập nhật đến ngày 5/11, hiện trên cả nước đã ghi nhận 36 trường hợp nhiễm virus Zika, trong đó riêng tại TP.HCM là 29 ca. 7 ca còn lại nằm rải rác ở các tỉnh: Đắk Lắk: 2, Bình Dương: 2, Khánh Hòa: 1, Phú Yên: 1 và Long An: 1.

Tại TP.HCM, tình hình dịch Zika đang diễn biến nghiêm trọng, số ca mắc tăng nhanh. Đáng lưu ý trong đó có 4 ca đang mang thai.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết tại cuộc họp vừa diễn ra giữa Bộ Y tế với Văn phòng đáp ứng khẩn cấp phòng chống dịch bệnh (EOC) Việt Nam: "Trong quá trình giám sát, các bệnh nhân nhiễm Zika hầu hết đều có triệu chứng rất nhẹ nên không phải tất cả mọi trường hợp đều đến bệnh viện khám”.

Vấn đề Bộ Y tế ưu tiên hàng đầu hiện nay là  khả năng dự phòng, đáp ứng dịch, phát hiện sớm các trường hợp phụ nữ có thai mắc bệnh, hạn chế đến mức thấp nhất biến chứng do bệnh gây ra.

Theo PGS.TS. Trần Danh Cường, Phó Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương, nước ta có hệ thống chẩn đoán trước sinh và yêu cầu phụ nữ nên siêu âm 3 lần trong thời gian mang thai (12 tuần, 22 tuần và 32 tuần).

Nếu tuân theo hướng dẫn cơ bản này thì phụ nữ có thai sẽ được bác sĩ theo dõi sức khỏe, phát hiện sớm các trường hợp đầu nhỏ. Với các ca mới sinh, việc đo kích thước xác định mắc đầu nhỏ rất đơn giản như quan sát hình thái của đầu, biến dạng xương sọ, chụp cộng hưởng từ để biết cấu trúc não. Do đó, ngoài việc tự bảo vệ sức khỏe bằng các biện pháp phòng tránh muỗi đốt, phụ nữ có thai cần phải đi khám trước 28 tuần để phát hiện sớm các trường hợp dị tật thai nhi.

Theo PGS.TS. Trần Danh Cường, chị em phụ nữ cần ý thức được tầm quan trọng của thời điểm khám thai, tuân thủ lịch hẹn.

Các chuyên gia y tế cũng cho biết, tất cả phụ nữ mang thai không nên quá lo lắng, vì tỉ lệ các mẹ nhiễm Zika sinh con đầu nhỏ là rất thấp, chỉ chiếm 1-10%.

Tài liệu hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh do virus Zika do Bộ Y tế ban hành, xác định những tiêu chí chẩn đoán một ca bệnh nghi ngờ nhiễm Zika bao gồm:

Có ít nhất 2 trong số các triệu chứng lâm sàng như sốt nhẹ 37,5- 38 độ C, ban sẩn trên da, đau đầu, đau mỏi cơ khớp, viêm kết mạc mắt.

Có thể có biến chứng về thần kinh: viêm não màng não hoặc hội chứng não bé ở trẻ sinh ra từ bà mẹ mắc bệnh trong thời kỳ mang thai. Siêu âm sẽ giúp phát hiện thai nhi có não nhỏ hơn bình thường không.

Có yếu tố dịch tễ: Người từng sinh sống hoặc du lịch tới vùng đã lưu hành dịch do virus Zika trong vòng 2 tuần trước khi khởi bệnh.

Trường hợp có các triệu chứng trên nhưng không xác định được các căn nguyên gây bệnh khác như sốt xuất huyết Dengue, Chikungunya... thì cũng thuộc diện nghi ngờ nhiễm Zika.

Những phụ nữ có đủ các yếu tố sau đây nên được xét nghiệm phát hiện Zika: Mang thai trong 3 tháng đầu, đang sinh sống hoặc từng đến vùng có dịch, chồng hoặc bạn tình có xét nghiệm virus Zika dương tính, sốt hoặc phát ban và có ít nhất một trong số các triệu chứng đau mỏi cơ khớp, viêm kết mạc mắt.

Phụ nữ mang thai chưa xét nghiệm Zika, nếu siêu âm không thấy thai nhi có dấu hiệu nghi ngờ đầu nhỏ hoặc bất thường về não thì tiếp tục theo dõi, chăm sóc và siêu âm lại.

Trường hợp có dấu hiệu nghi ngờ thai nhi đầu nhỏ hoặc bất thường não, bà bầu cần làm xét nghiệm Zika và chuyển đến cơ sở có khả năng chẩn đoán trước sinh để chẩn đoán. Nếu xác định thai nhi mắc chứng đầu nhỏ, phải thực hiện thêm các thăm dò khác để chẩn đoán nguyên nhân và phát hiện các dị tật khác.

Để chủ động phòng chống bệnh do virus Zika, Bộ Y tế khuyến cáo người dân, đặc biệt là phụ nữ mang thai, cần chủ động theo dõi sức khỏe.

Phòng chống muỗi đốt, diệt muỗi, bọ gậy (loăng quăng). Trường hợp phụ nữ chậm kinh 7-10 ngày nên chủ động đi khám và siêu âm thai ngay để đánh giá sức khỏe, xác định thai và được tư vấn hẹn lịch khám chi tiết.

Nếu có một trong các biểu hiện nghi ngờ của bệnh, mọi người hãy đến cơ sở y tế để được khám, tư vấn, điều trị.

Nguyên Thảo

Nguồn: Gia đình Việt Nam